قلب به عنوان یک عضو حیاتی، عملکرد مهمی را در حفظ سلامت و عملکرد صحیح بدن دارد. وظیفه اصلی قلب، عبور خون از طریق عروق و رگ‌ها و تأمین نیازهای اکسیژن و مواد غذایی به اندام‌ها و بازگشت خون به ریه‌ها برای اکسیژن گیری مجدد است. برای انجام این وظیفه، قلب به عنوان یک پمپ عمل می‌کند که خون را در سراسر بدن به گردش در می‌آورد. عملکرد پمپاژ قلب به وسیله سیگنال‌های الکتریکی تولید شده در نقاط خاصی از قلب تنظیم می‌شود. این سیگنال‌ها در مسیرهای مشخصی در سراسر قلب منتقل شده و باعث انقباض عضلات قلب می‌ شوند. برای تشخیص و بررسی عملکرد قلب، پزشکان متخصص قلب از ابزارهای مختلفی استفاده می‌کنند، از جمله الکتروکاردیوگرام یا EKG که یک ابزار تشخیصی است. با استفاده از عکس نوار قلب سالم و ناسالم، می‌توان وضعیت سلامت فرد را تشخیص داد. در طی این فرآیند، الکترودها به پوست بسته می‌شوند و سیگنال‌های الکتریکی قلب را ضبط می‌کنند و به صورت نموداری نمایش می‌دهند. نوار قلب خطرناک و غیر نرمال به تغییراتی در سیگنال‌های قلب اشاره دارد که ممکن است نشانه‌هایی از مشکلات و نقص‌های جدی در عملکرد قلب باشند. بررسی و تفسیر نوار قلب نرمال و خطرناک، می‌تواند به درک بهتر روش‌های درمانی کمک کند.

چه زمانی به نوار قلب نیاز دارید؟

ممکن است در شرایط خاص و یا به دلایل مختلف پزشک تست الکتروکاردیوگرام را تجویز کند. موارد پزشکی که نیاز به نوار قلب دارند عبارت‌اند از:

• جهت یافتن دلیل خستگی شدید
• یافتن علت تنگی نفس
• پیدا کردن دلیل بروز درد در ناحیه قفسه سینه
• یافتن علت غش و سرگیجه دائمی
• شناسایی ضربان قلب نامنظم یا آریتمی
• بررسی وضعیت قلب پیش از شروع درمان دارویی یا جراحی
• بررسی شرایط قلب پس از درمان اندوکاردیت
• رسیدگی وضعیت قلب پس از درمان شرایط پزشکی همچون انفارکتوس میوکارد یا MI
• بررسی وضعیت قلب بعد از کاتتریزاسیون قلب
• رسیدگی وضعیت قلب پس از ابلیشن
• بررسی میزان تأثیر دارودرمانی بر قلب و همچنین سنجش عوارض جانبی برخی از داروها بر قلب
• جهت بررسی عملکرد ضربان‌ساز کاشته شده و همچنین تأثیر آن بر شرایط ریتم قلب
• کسب شناخت پایه از عملکرد عضله قلب در طول معاینه فیزیکی جهت مقایسه با نوارهای بعدی و مقایسه شرایط بیمار در طول چند ساعت یا چند روز

این احتمال وجود دارد که بیمار هیچ یک از شرایط بالا را نداشته باشد؛ اما متخصص ECG تجویز کند، بنابراین متخصص ممکن در شرایط دیگر نیز نیاز به بررسی جریان سیگنال‌های الکتریکی قلب داشته باشد.

نوار قلب مشکل دار چیست؟

یک نوار قلب مشکل‌دار می‌تواند هشداری در مورد بروز یک شرایط پزشکی خاص باشد، همچنین غیرطبیعی بودن نوار می‌تواند خبر از وجود یک شرایط پزشکی خاص بدهد. الکتروکاردیوگرام غیرطبیعی می‌تواند نشانه انفارکتوس، آریتمی شدید یا موقعیت اورژانسی دیگر باشد. همچنین پیش می‌آید که گاهی نوار قلب غیرطبیعی ناشی از یک تغییر ریتم جزئی و طبیعی در عضله قلب باشد و خطری بیمار را تهدید نکند.

دلایل نوار قلب غیر طبیعی

نوار قلب غیرطبیعی به این معنی است که در قرائت آن چیزی غیر منتظره وجود دارد. این موضوع همیشه نشانه یک قلب ناسالم نیست. به عنوان مثال، در سال 2015، محققان منبع معتبری را پیدا کردند که طبق آن در ورزشکاران به طور منظم نوار قلب مشکل دار مشاهده می‌شد. محققان نشان دادند که اکثر این نتایج بی‌ضرر هستند و به دلیل سازگاری فرد با ورزش است. با این حال آنها برای غربالگری دقیق برای بررسی عوامل خطرناک دیگر بیشتر تحقیق کردند. با در نظر گرفتن این موضوع، نوار قلب مشکل دار می‌تواند به دلایل زیادی ظاهر شود، از جمله:

• ضربان قلب نا منظم

قلب انسان معمولاً در حدود 60-100 ضربان در دقیقه می‌زند. قلبی که سریعتر یا کندتر از این می‌تپد ممکن است نشان دهنده یک مشکل زمینه‌ای باشد. پزشک می‌خواهد آزمایشات بیشتری را برای یافتن علت زمینه‌ای انجام دهد.

• ریتم نا منظم قلب

اگرچه ممکن است این موضوع بین هر فردی کمی متفاوت بروز پیدا کند؛ اما هر قلب یک ریتم ثابت دارد. ممکن است فرد از نظر جسمی تغییراتی در این ریتم احساس کند. نوار قلب مشکل دار به پزشکان کمک می‌کند تا ببینند چگونه و کجا قلب خارج از ریتم می‌زند؛ اما تنها در صورتی می‌تواند بی‌نظمی را ثبت کند که در طول آزمایش اتفاق بیفتد. از آنجا که این امر بعید است، پزشکان ممکن است از مانیتور هولتر استفاده کنند که 24 ساعت یا بیشتر فعالیت قلب را کنترل می‌کند. این نوار قلب مشکل دار به پزشکان فرصت بهتری برای تشخیص بی‌نظمی می‌دهد.

• ناهنجاری در شکل قلب

نوار قلب غیرطبیعی به پزشکان این ایده را می‌دهد که قلب در هر منطقه خاصی چقدر سخت کار می‌کند. نتیجه نوار قلب غیرطبیعی می‌تواند نشانه بزرگتر یا ضخیم‌تر بودن یک ناحیه یا قسمتی از قلب در مناطق دیگر باشد. قلب ضخیم می‌تواند به این معنا باشد که قلب بیش از حد برای پمپاژ خون کار می‌کند. این موضوع ممکن است به دلیل بیماری قلبی مادرزادی یا اکتسابی رخ دهد.

• عدم تعادل الکترولیتی

مواد معدنی الکترولیت برای سلامت کلی مهم هستند؛ اما در سلامت قلب نیز نقش دارند و حتی ممکن است باعث نوار قلب غیرطبیعی شوند. الکترولیت‌ها الکتریسیته را در بدن هدایت می‌کنند و به ثابت نگه داشتن ضربان قلب و ریتم کمک می‌کند. عدم تعادل در مواد معدنی الکترولیت مانند پتاسیم، سدیم، کلسیم یا منیزیم ممکن است باعث مشاهده نوار قلب مشکل دار شود.

• عوارض جانبی داروها

برخی از داروها ممکن است باعث نمایش نوار قلب مشکل دار شوند. هرکسی که نوار قلب می‌گیرد باید درباره هرگونه دارویی که مصرف می‌کند با پزشک مشورت کند. همچنین ممکن است به بررسی لیست عوارض جانبی ارائه شده روی بسته‌بندی توجه کند. برخی از داروهایی که به تعادل ضربان قلب کمک می‌کنند، ممکن است در برخی افراد باعث ریتم غیرطبیعی قلب شوند. چنین داروهایی شامل مسدود کننده‌های بتا و مسدود کننده‌های کانال سدیم هستند. اگر پزشک تصور می‌کند نوع دارویی که فرد مصرف می‌کند ممکن است علائم آن را ایجاد کند، ممکن است جایگزین‌هایی را پیشنهاد کند و سپس نوار قلب را بررسی کند تا ببیند واکنش فرد به داروی جدید چگونه است.

• فشار خون بالا

جنبه‌های دیگر بیماری قلبی ممکن است منجر به نوار قلب غیرطبیعی شود. به عنوان مثال، افرادی که فشار خون بالا دارند بیشتر احتمال دارد که نتیجه را غیرطبیعی بخوانند. پس همواره باید راه های کاهش فشار خون را در نظر داشته باشیم.

• حمله قلبی

گاهی اوقات، نتیجه نوار قلب غیرطبیعی ممکن است نشانه یک مشکل جدی مانند حمله قلبی باشد. هنگامی که فرد دچار حمله قلبی می‌شود، قلب می‌تواند منبع تازه خون خود را از دست بدهد که می‌تواند باعث آسیب بافتی و حتی مرگ سلولی شود. بافت آسیب دیده الکتریسیته را به خوبی بافت سالم هدایت نمی‌کند که می‌تواند باعث نمایش نوار قلب مشکل دار شود.

نوار قلب چگونه انجام می شود؟

برای انجام نوار قلب، ده الکترود کوچک به قفسه سینه، بازو و پای شما متصل می‌شود. این الکترودها سیگنال‌های الکتریکی قلب را به یک دستگاه ضبط کننده منتقل می‌کنند. دستگاه ضبط کننده این سیگنال‌ها را به صورت یک نمودار ترسیم می‌کند که توسط پزشک تفسیر می‌شود.
مراحل انجام نوار قلب به شرح زیر است:

• آماده سازی: قبل از انجام نوار قلب، لباس‌های خود را در قسمت بالای بدن خود درآورید. همچنین موهای خود را در ناحیه‌ای که الکترودها قرار می‌گیرند کوتاه کنید یا بتراشید.
• اتصال الکترودها: یک تکنسین پزشکی ده الکترود کوچک را به قفسه سینه، بازو و پای شما متصل می‌کند. این الکترودها با استفاده از پدهای چسبنده یا ژل به پوست شما متصل می‌شوند.
• ضبط نوار قلب: دستگاه ضبط کننده سیگنال‌های الکتریکی قلب را برای مدت چند دقیقه ضبط می‌کند.
• تفسیر نوار قلب: پزشک نوار قلب را تفسیر می‌کند و نتایج را با شما در میان می‌گذارد.

تشخیص علائم خطر در نوار قلب

یکی از مهم‌ ترین کاربردهای نوار قلب تشخیص و ثبت شرایط بحرانی و تغییر عملکرد طبیعی قلب است، بنابراین اگر بررسی‌های انجام‌گرفته از بخش‌های مختلف، نتایج غیرطبیعی باشند، ممکن است یکی از چند وضعیت زیر وجود داشته باشد.

• ایسکمی : ایسکمی را تحت عنوان حمله قلبی می‌شناسیم. زمانی که حمله قلبی رخ می‌دهد، جریان طبیعی خون در عضله قلب نیز از آن متأثر شده و سطح اکسیژن موجود در بافت قلب روند کاهشی را طی می‌کند. با کاهش سطح اکسیژن مرگ سلولی شروع می‌شود. وقتی یک بافت بمیرد دیگر نمی‌تواند جریان الکتریکی یا سیگنال‌ها را هدایت کند، بنابراین در نوار قلب عملکرد غیرطبیعی این بخش از قلب ثبت خواهد شد.
• آریتمی : قلب ما در حالت نرمال یک ریتم مشخص و یکنواخت دارد. درصورتی‌که این ریتم منظم دچار اختلال شود و قلب به‌صورت توالی بتپد در نوار قلب این تحرکات ناهمسان ثبت خواهد شد.
• بروز اختلال در ضربان قلب : ضربان قلب نرمال باید بین 60 تا 100 بار در دقیقه باشد. درصورتی‌که ضربان قلب بیمار بیش از محدوده طبیعی باشد و یا برعکس کمتر از حد نرمال باشد، عملکرد آن در نوار قلب ثبت‌شده و قابل‌تشخیص خواهد بود.
• نقص در بافت و اندازه قلب : درصورتی‌ که حجم قلب در اثر ابتلا به یک وضعیت پزشک خاص دچار تغییر و افزایش ضخامت شود، می‌تواند در غیرطبیعی بودن نتیجه نوار قلب موثر باشد. افزایش ضخامت قلب و نارسایی قلبی معمولاً زمانی رخ می‌دهد که فرآیند پمپ خون از بطن دچار اختلال شده باشد و این وضعیت مدت زمان طولانی بدون کنترل پزشکی باقی‌مانده باشد.
• کمبود یا افزایش الکترولیت‌ ها : عدم تعادل الکترولیت‌ها دیگر دلیل غیرطبیعی بودن نتیجه الکتروکاردیوگرام است. قلب برای اینکه بتواند ریتم طبیعی خود را حفظ کند، نیاز به ذرات رسانای الکتریسیته دارد. در بدن انسان کلسیم، پتاسیم و منیزیم الکترولیت‌هایی هستند و که قلب از آن‌ها جهت حفظ ریتم طبیعی خود استفاده می‌کند. در صورتی‌که بیمار دچار کمبود یا افزایش غیرطبیعی هر یک از این الکترولیت‌ها شود، فعالیت قلب در حالت نرمال خارج خواهد شد.

نوار قلب غیر طبیعی نشانه کدام بیماریها است؟

تشخیص انواع بیماری های قلب به کمک تست ECG امکان پذیر است. نتایج غیرطبیعی نوار قلب می‌تواند نشانه بیماری‌های زیر باشد:

• فیبریلاسیون/فلاتر دهلیزی
• حمله قلبی (فعال یا اتفاق افتاده در گذشته)
• نارسایی قلبی
• نقایص ژنتیکی قلب
• ریتم غیر طبیعی قلب (آریتمی)
• سندرم سینوس بیمار
• سندرم ولف پارکینسون وایت
• خون‌رسانی ضعیف به قلب
• بزرگ شدن قلب
• تورم یا مایع اضافی در کیسه اطراف قلب
• التهاب قلب (میوکاردیت)

اقدامات درمانی بعد از نوار قلب غیر طبیعی

درمان بستگی به این دارد که چه چیزی باعث علائم و نشانه های شما شده است. درمان نوار قلب غیرطبیعی به موضوع زمینه‌ای بستگی دارد. اگر پزشک شک کند که نوار نتیجه واریانس طبیعی قلب انسان است، ممکن است هیچ درمانی را توصیه نکند. اگر داروی خاصی باعث نمایش نوار قلب غیرطبیعی می‌شود، ممکن است جایگزین را توصیه کنند. اگر پزشک مشکوک به‌عدم تعادل الکترولیت در فرد باشد، ممکن است مایعات یا داروهای حاوی الکترولیت را پیشنهاد دهد. سایر مسائل ممکن است نیاز به درمان‌های فردی بیشتری داشته باشد. آریتمی ممکن است نیاز به درمان داشته باشد یا حتی نداشته باشد. بیشتر آریتمی‌ها هیچ خطری برای فرد ندارند؛ زیرا ممکن است علائم ایجاد نکنند یا عملکرد قلب را مختل نکنند. از سوی دیگر، برخی از آریتمی‌ها ممکن است در عملکرد قلب در پمپاژ خون اختلال ایجاد کنند. اگر قلب برای حفظ ریتم ثابت مشکل دارد، پزشک ممکن است داروها را توصیه کند یا از فرد بخواهد که برای کمک به بازگرداندن ریتم قلب از یک ضربان ساز استفاده کند. هر کسی که دچار حمله قلبی شود نیاز به درمان فوری پزشکی دارد. همچنین ممکن است فرد نیاز به جراحی‌هایی مانند آنژیوپلاستی داشته باشد تا جریان خون حفظ شود و آسیب به بافت‌ها کاهش یابد.

• اکو و نوار قلب دارای چه تفاوتها و شباهت هایی هستند؟
  تاریخ انتشار : 1403-02-13تاریخ بروز رسانی : 1403-03-22


• اکو کاردیوگرافی قلب در منزل
  تاریخ انتشار : 1401-05-02تاریخ بروز رسانی : 1403-02-08