صفحه اصلی / مطالب و مقالات / خدمات پرستاری در منزل / اطلاعاتی درمورد انتقال خون (ترانسفوزیون درمانی)
اطلاعاتی درمورد انتقال خون (ترانسفوزیون درمانی)

خون مایعی حیاتی است که در رگ‌های ما در جریان بوده و امکان حیات را برای ما فراهم کرده است. اختلالات خون تأثیرات زیادی بر سلامت افراد دارد. ترکیبات موجود در این مایع قرمز رنگ به حدی حیاتی است که کوچک‌ترین تغییری در این ترکیب (چه افزایش و چه کاهش آنها) ممکن است عوارض جبران‌ناپذیری را برای فرد به همراه داشته باشد یا شرایطی را برای او ایجاد کند که کیفیت زندگی وی را در سال های باقی مانده عمر به شدت تحت تأثیر قرار دهد.

آنچه در این مطلب میخوانید

چه بسا که همین تغییرات در برخی موارد جان افراد را به خطر انداخته و طول عمر آنها را کاهش دهند. انتقال خون به فرایند انتقال خون یا فراورده‌های خونی از شخص اهداکننده به دستگاه گردش خون فرد دیگر گفته می‌شود. انتقال خون هنگامی صورت می‌گیرد که خون اهداشده پس از تجویز پزشک، با تزریق در سیاهرگ دریافت‌کننده، به‌طور مستقیم در جریان خون او وارد می‌شود.

انتقال خون برای درمان بسیاری از مشکلات پزشکی فرد دریافت‌کننده، مانند بیماری‌های خونی، سرطان و نیز درمان برخی جراحت‌ها و جراحی‌های بزرگ که در آن خون از دست رفته‌است، دارای اهمیت است. پزشکان با در نظرگرفتن علت و شدت کم خونی (هموگلوبین پایین)، بیماری و علائم آن، نیاز به انتقال خون را تعیین می‌کنند. همچنین انتقال پلاکت در صورت پایین بودن پلاکت‌های خون یا اختلال در عملکرد آنها و انتقال پلاسما برای تأمین پروتئین‌های خون و توقف خونریزی ضرورت دارد.

خون اهداکنندگان داوطلب واجد شرایط لازم (با انجام برخی پایش‌ها)، توسط مراکز انتقال خون جمع‌آوری می‌شود. سپس خون هدیه‌شده برای بررسی ایمنی و سلامت آن مورد آزمایش‌های غربالگری و تأیید سلامتی قرار گرفته و خونی که در این آزمایش‌ها، رد شود با شرایط خاص و با حفظ کامل ایمنی سوزانده و معدوم می‌گردد. خون و فراورده‌های خونی سالم به بانک خون مراکز درمانی تحویل و در مواقع نیاز برای یکی از بیماران نیازمند مصرف می‌شود.

اجزای خون

خون دارای اجزای مختلفی است، از جمله:

اطلاعاتی درمورد انتقال خون

انواع گروه های خونی

4 گروه خونی آ (A)، ب (B)، آ.ب (AB) و اُ (O) وجود دارند. علاوه بر این گروه‌های خونی، عامل آر. اچ (RH) مثبت یا منفی هم در بیمار و هم در فرد اهداکننده خون بررسی می‌شود. حدود 40 درصد مردم گروه خونی اُ دارند و انتقال خون آنها تقریباً برای همه افراد بی‌خطر است. به همین دلیل به آنها اهداکننده‌های جهانی گفته می‌شود. اگر گروه خونی آ.ب دارید، می‌توانید از هر گروهی خون دریافت کنید و به شما دریافت‌کننده‌های جهانی گفته می‌شود و اگر خونتان آر. اچ منفی است، فقط باید خون آر. اچ منفی دریافت کنید.

سازگاری گروه های خونی با هم

  1. گروه خونی O، به تمام گروه های خونی می تواند خون اهدا کند؛ اما فقط می تواند از گروه خونی O خون دریافت کند.
  2. گروه خونی A، می تواند به گروه های AB و A خون اهدا کند و از گروه های خونی A و O خون دریافت کند.
  3. گروه خونی B، می تواند به گروه های AB و B خون اهدا کند و از گروه های خونی B و O خون دریافت کند.
  4. گروه خونی AB، تنها می تواند به گروه خونی AB خون اهدا کند، ولی از تمام گروه های خونی می تواند خون دریافت کند.

همچنین بخوانید : دیالیز در منزل

اهداف تزریق خون

  1. افزایش حجم خون به دنبال جراحی، ضربه و خونریزی.
  2. افزایش تعداد گلبولهای قرمز و ایجاد سطح بالایی از هموگلوبین در بیمارانی که آنمی یا کم خونی شدید مزمن دارند.
  3. برای بالا بردن فاکتورهای انعقادی پلاسما جهت کنترل خونریزی در بیماران هموفیلی.

چه کسانی به تزریق خون نیاز دارند؟

گاهی اوقات، بیماری می تواند تولید خون سالم را برای بدن شما دشوار کند. برخی از شرایطی که ممکن است نیاز به درمان انتقال خون داشته باشند عبارتند از:

انواع انتقال خون

طبق گفته صلیب سرخ آمریکا، چهار نوع رایج انتقال خون وجود دارد:

اگر فرد دچار خونریزی شدید کم خونی شدید (مانند کم خونی فقر آهن) باشد، یا اگر دچار اختلال خونی باشد، ممکن است به دریافت گلبول قرمز نیاز داشته باشد.

تزریق پلاکت می تواند به افرادی که تعداد پلاکت کمتری دارند، مانند افراد تحت شیمی درمانی یا اختلال پلاکتی، کمک کند.

اگر فردی دچار سوختگی شدید، عفونت یا نارسایی کبدی شده باشد، تزریق پلاسما دریافت می کند.

برای افرادی که خونریزی شدید تروماتیک را تجربه کرده باشد و به گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها نیاز داشته باشد، استفاده می شود. از آنجایی که گلبول های سفید ممکنه است حمل بیماری های ویروسی باشند. قبل از تزریق خون گلبول های سفید را از خون خارج می کنند.

تزریق خون در چه مواقعی ضروری است؟

زمانی که بدن فاقد خون کافی برای عملکرد صحیح باشد، انتقال خون ضروری است. به عنوان مثال، اگر فردی دچار آسیب و خونریزی شدید شده باشد یا در حین جراحی خون زیادی از دست داده باشد، ممکن است نیاز به تزریق خون داشته باشد.

آماده شدن برای تزریق خون

مراحل انتقال خون

از آنجایی که خون اهدایی مورد استفاده برای انتقال خون باید با گروه خونی گیرنده سازگار باشد، قبل از انجام انتقال خون، نمونه خونی از شخص گیرنده برای بررسی نوع گروه خونی گرفته خواهد شد تا مشخص شود که شخص دارای کدام یک از گروه های A، B، AB یا O است و آیا Rh مثبت یا Rh منفی است. در طول انتقال خون، متخصص یک سوزن کوچک را در رگ دست وارد می کند و سپس خون از یک کیسه، از طریق یک لوله لاستیکی و سوزن به داخل رگ فرد حرکت می کند. بیمار در طول دریافت خون به حالت نشسته یا خوابیده به پشت قرار می گیرد و متخصص یا پرستار علائم حیاتی شخص گیرنده (دما، ضربان قلب و فشار خون) را در طول روند انتقال خون بررسی می کند. انتقال یک کیسه خون ممکن است تا 4 ساعت طول بکشد. بازو یا دست فرد گیرنده ممکن است تا چند روز بعد درد و کبودی داشته باشد. اگر فرد در عرض 24 ساعت پس از تزریق خون احساس ناخوشایندی کرد، به خصوص اگر مشکل تنفس یا درد در قفسه سینه یا کمر داشته باشند، لازم است به پزشک مراجعه کنند.

مدت زمان انتقال خون چقدر است؟

زمان کلی این فرایند به عوامل متعددی بستگی دارد، مانند مقدار خون یا اجزای خونی موردنیاز. بیشتر انتقال‌ها بین 1 تا 4 ساعت زمان می‌برند. درباره زمان لازم برای این کار می‌توانید با کادر درمان صحبت کنید.

مراقبت های ترانسفوزیون خون

تضمین ایمنی و سلامت بیمار مهم ترین بخش مراقبت از بیمار در حین تزریق خون می باشد. از آنجا که واکنش های مخرب در تزریق انواع فرآورده های خونی ممکن است دیده شود، بنابراین در تمام بیمارانی که FFP، کرایوپرسیپیتات، پلاکت کنستانتره، خون کامل یا گلبول قرمز دریافت می کنند، نظارت و مراقبت از جایگاه ویژه ای برخوردار است. واکنشهای شدید اغلب در 15 دقیقه ی اول تزریق پدید می آید بنابراین در 15 دقیقه ی ابتدای هر تزریق بیماران به ویژه بیماران بیهوش باید به دقت تحت مراقبت قرار گیرند. رعایت گام‌های زیر در ترانسفوزیون خون و فرآورده های آن، به حفظ ایمنی و سلامت بیمار کمک خواهد کرد:

در طول فرآیند چه چیزی انتظار می رود؟

قبل از انتقال خون

در موارد بیماری مزمن، پزشک آزمایش خونی به نام شمارش کامل خون (CBC) را برای تعیین اینکه آیا نیاز به انتقال خون دارید یا خیر، تجویز می کند. فقط چند دقیقه طول می کشد تا برای این آزمایش، خون گرفته شود. نتایج از چند ساعت تا چند روز بعد در دسترس هستند. اگر وضعیت شما اورژانسی باشد، پزشک قبل از انتظار برای نتایج آزمایش خون اقدام می کند

گروه خونی

هنگامی که پزشک تشخیص داد که شما نیاز به انتقال خون دارید، یک متخصص پزشکی نمونه خون دیگری می گیرد. نمونه برای آزمایش به آزمایشگاهی فرستاده می‌شود. این تست را می توان تنها در چند دقیقه انجام داد. دانستن گروه خونی شما مهم است. این اطمینان می دهد که نوع خونی که پزشک به شما می دهد با خون شما مطابقت دارد.

15 دقیقه اول تزریق خون

یک پرستار حداقل تا 15 دقیقه اول انتقال خون در کنار شما خواهد بود. به این دلیل که بیشتر واکنش‌هایی که با انتقال خون اتفاق می افتد، بلافاصله رخ می‌دهد. نمونه هایی از واکنش های انتقال خون عبارتند از:

  1. تب
  2. کمر درد
  3. خارش
  4. مشکل در تنفس
  5. لرز

اگر این علائم را داشته باشید، تزریق خون بلافاصله متوقف می شود.

یک تا چهار ساعت بعد

اگر واکنشی نشان ندادید، پرستار ممکن است سرعت انتقال خون را افزایش دهد. اگر شرایطی دارید که بر توانایی بدن شما برای حفظ تعادل مایعات تأثیر می گذارد، مانند نارسایی احتقانی قلب، ممکن است انتقال خون کندتر باشد. در طول انتقال خون، پرستار یا پزشک علائم حیاتی شما را مرتباً بررسی می کند. موارد زیر بررسی می شود:

  1. فشار خون
  2. ضربان قلب
  3. درجه حرارت
  4. فراتر از چهار ساعت
  5. اگر به طور مداوم خونریزی دارید، تزریق خون تا زمانی که خونریزی دارید ادامه خواهد داشت. اگر خونریزی گوارشی دارید یا در جراحی خون از دست می‌دهید، پزشک سعی می‌کند میزان از دست دادن خون را دنبال کند و در صورت نیاز خون را جایگزین کند.

عوارض جانبی انتقال خون

استفاده از خون سازگار بسیار مهم است. در غیر این صورت، سیستم ایمنی بدن شما به خون اهداکننده حمله خواهد کرد. این می تواند یک رویداد تهدید کننده زندگی باشد. اگرچه برخی خطرات وجود دارد؛ اما اقدامات احتیاطی دقیق خطر انتقال عفونت یا بیماری را کاهش می دهد، انتقال عفونت از طریق انتقال خون نادر است. برخی از افراد پس از این روش، واکنش هایی نسبت به انتقال خون نشان می دهند. علائم عموماً خفیف هستند و ممکن است شامل موارد زیر باشند:

ممکن است این نشانه ها را با تأخیر داشته باشید. این زمانی اتفاق می افتد که عوارض جانبی روزها یا حتی هفته ها بعد رخ دهد. گاهی اوقات شامل ادرار تیره رنگ نیز می شود. حتماً عوارض جانبی حتی خفیف را فوراً به پزشک یا پرستار خود گزارش دهید. داروهای مصرفی قبل از تزریق خون می توانند عوارض جانبی را کاهش دهند.

قبل از انجام روشهایی مانند رینوپلاستی، بلفاروپلاستی و لیفت ابرو بهتر است آگاهی خود را نسبت به هرگونه اقدام زیبایی یا درمانی بالا ببرید و نسبت به فواید و مضرات آن مطلع شوید و از دانش و تجربه ی پزشکی جراح اطمینان کامل کسب کنید. مشاوره آنلاین به بیماران این فرصت را می‌دهد تا بتوانند به راحتی از مشاوره پزشکان از جمله جراحان زیبایی صورت، به طور آنلاین و بدون نیاز به مراجعه حضوری بهره‌مند شوند. جلسات مشاوره رایگان آنلاین و ارزیابی های پزشکی از جمله موارد مهم در تشخیص صلاحیت شما برای انجام جراحی زیبایی می باشند. شما می توانید جهت مشاوره آنلاین با جراح زیبایی و پلاستیک صورت از طریق تماس با شماره تلفن های 02146015770 و 09399545088 اقدام فرمایید.


تلفن : 09399545088

نظرات کاربران درباره این مطلب :قادری [ 1402-08-21 ]
سلام برای اهدا خون ایا میشه قبل از اهدا خون تست بیماری های عفونی خونی گرفت برای مثال هپاتیت یا hiv؟ و آیا رایگان هست این آزمایش؟

برای متن پیام فقط از حروف فارسی استفاده کنید .
این فرم صرفا جهت دریافت نظرات ، پیشنهادات و انتقادات کاربران در مورد مطلب فوق میباشد .
به سوالات پزشکی در این بخش پاسخ داده نمیشود .
از ارسال پیام های تبلیغاتی در این بخش خودداری نمایید .
حداکثر طول مجاز برای متن پیام 500 کاراکتر است .
نام و فامیل :
تلفن :
ایمیل :
متن پیـام :
ارتباط با موسسه امید - خدمات پزشکی در منزل