درد، احساسی ناخوشایند است که در نتیجه یک عامل مخرب به وجود می آید و تجربه آزار دهنده ای است. به عبارتی درد یک حس درونی انسان می باشد و معادل بیرونی ندارد. پیشگیری و تشخیص به موقع، می تواند به روند بهبود، سرعت بیشتری دهد و همچنین هزینه ها را تا حدی کاهش دهد. هدف یک فوق تخصص درد کاهش رنج و درد بیماران می باشد.

این افراد می کوشند تا بیماران استقلال خود را کسب کرده و به زندگی عادی خود برگردند. پزشک فوق تخصص درد پزشکی است که به‌صورت حرفه‌ای و تخصصی در زمینه‌های ارزیابی، تشخیص درد و درمان آن دانش کافی دارد. آنها با تشخیص شرایط بیمار، اقدام به درمان می‌کنند (به‌عنوان مثال، داروهای تجویزی، خدمات توانبخشی و روش‌های اجرایی)، همچنین مشاوره‌های بیماران و خانواده‌های آنها را نیز انجام می‌دهند.

گاهی اوقات نیز به عنوان مشاور با سایر متخصصین، متخصص فیزیوتراپی و کار درمانی همکاری می ‌کند و در فرآیند درمان و مراقبت از بیمار فعالیت دارد.

ویژگی‌های فوق تخصص درد

1. اطلاعات کافی در خصوص انواع درد
2. توانایی جهت بررسی و ارزیابی انواع دردهای مزمن و حاد
3. تجویز داروهای متناسب با شرایط بیمار جهت کنترل درد
4. توانایی و تشخیص درست برای انتخاب آزمایش‌های تشخیص علت درد
5. آشنایی با مهارت‌ های کنترل درد اعم از بلوک‌ های عصبی، تزریق استروئید به ستون فقرات، پمپ درد و…
6. تشخیص درست و به‌جا جهت ارجاع به بیماران به بخش‌های مختلف درمانی مانند فیزیوتراپی
7. آشنایی و انجام درمان با تجهیزات و درمان‌ های به‌روز

مزایای مراجعه به فوق تخصص درد

مراجعه به متخصص درد و بهره‌گیری از خدمات مدیریت درد مزایای متعددی دارد که شاخص‌ترین آنها عبارت است از:

• بهبود سطح فعالیت و عملکرد دوران بهبود بعد از جراحی را تسریع می‌کند، مدت زمان بستری را کاهش می‌دهد و به بازیابی سریع‌تر عملکرد نرمال بیمار کمک می‌کند.
• کاهش خطر بروز عوارضی مانند ذات‌الریه، ترومبوز وریدهای عمقی و عفونت
• کنترل درد استرس و فشار فیزیکی روی بدن و اضطراب روحی را کاهش می‌دهد و به بهبود خلق و خو کمک می‌کند.
• آشنایی بیشتر با مسکن‌ها و داروهای ضد درد، مدت زمان مصرف و تأثیر آنها بر روی بدن
• کاهش خطر پیشرفت کردن درد و تبدیل شدن آن به درد مزمن و بلند مدت

فوق‌ تخصص درد چه بیماری‌هایی را درمان می‌کند؟

1. انواع دردهایی که پزشک مدیریت و درمان می‌کند، در سه گروه اصلی قرار می‌گیرند.
2. اولین گروه شامل دردهای ناشی از آسیب مستقیم بافت می‌باشد. بیماری‌هایی مانند آرتروز زانو که در اثر ساییدگی مفاصل بزرگ مثل زانو و باسن ایجاد می‌شود، نمونه‌ای از اختلالات ناشی از آسیب بافت است. همچنین روماتیسم مفصلی که ناشی از واکنش خود‌ایمنی در مفاصل کوچک مانند انگشت و مچ دست است، یکی دیگر از این اختلالات به شمار می‌آید.
3. گروه دوم دردهای ناشی از آسیب عصبی یا بیماری‌های سیستم عصبی را شامل می‌شود. اختلالات ناشی از آسیب سیستم عصبی شامل مواردی مثل سکته (درد بعد از سکته‌مغزی)، مولتیپل اسکلروزیس یا ام‌ اس، آسیب نخاعی و نوروپاتی یعنی درد ‌عصبی ناشی از زونا، دیابت و HIV می‌شود.
4. گروه سوم دردهای ترکیبی از آسیب عصبی و بافتی مانند انواع کمر‌درد است. انواع درد گردن‌ از جمله دردهای آسیب دیسک گردن و سرطان نمونه‌هایی از دردهای ترکیبی هستند که علت بروز آنها می‌تواند هم آسیب به بافت و هم آسیب عصبی باشد.

آزمایش‌های تشخیصی علل درد

پزشک، روش‌های تشخیصی متفاوتی را بنا به شرایط هر بیمار توصیه می‌کند. علاوه بر این، آنها در خصوص علائم و سابقه پزشکی شما سؤال خواهند کرد. پزشک شما را معاینه می‌کند، ممکن است آزمایش خون یا عکسبرداری با اشعه ایکس را تجویز کند. از جمله آزمایشاتی که به تعیین علت درد کمک می‌کند، به شرح زیر است:

• سی تی اسکن
• ام آر آی
• بلوک عصبی
• دیسکوگرافی
• میلوگرام
• EMG
• اسکن استخوان
• اسکن اولتراسوند یا سونوگرافی

روش های درمانی فوق تخصص درد

درمان‌های محافظه‌کارانه

تعدادی گزینه درمانی مختلف برای افرادی که از علائم درد و ناراحتی مزمن، درد مقاوم به درمان یا درد مداوم رنج می‌برند، وجود دارد. اولین خط درمان شامل استفاده از درمان‌های محافظه‌کارانه یا غیر تهاجمی است. این روش‌های درمانی شامل فیزیوتراپی، حرارت درمانی، یخ درمانی و استراحت منطقه آسیب‌دیده است. هر‌کدام از این درمان‌ها ممکن است بدون مداخله دارو یا با استفاده از دارو به کار گرفته شوند. سایر درمان‌های خط اول شامل داروهای خوراکی برای تسکین درد است. داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن در این دسته قرار می‌گیرند.

روش‌های مداخله‌ای

اگر بیمار به درمان‌های غیر تهاجمی جواب ندهد پزشک درد ممکن است رویکردهای مداخله‌ای بیشتری توصیه کند. معروف‌ترین درمان مداخله‌ای عمل جراحی است؛ ولی پزشکان تا حد ممکن از آن اجتناب می‌کنند. فقط پزشک می‌داند چه زمانی مناسب است که شما تحت عمل جراحی قرار بگیرید. در مراحل اولیه، پزشک درد ممکن است توصیه کند برای کنترل کوتاه‌مدت علائم خود، از داروهای ضد درد خوراکی قوی‌تری مانند اوپیوئیدها استفاده کنید. هنگامی که آنها برای مدیریت درد تجویز می‌شوند، باید توسط پزشک تحت مراقبت قرار گیرید.
به‌ علاوه، سایر روش‌های مداخله‌ای احتمالی برای درمان درد ممکن است شامل تزریق اپیدورال باشد که در آن یک داروی ضد درد به طور مستقیم به ناحیه آسیب‌دیده تزریق می‌شود. این تزریق‌ها معمولاً شامل داروهای ضد اضطراب، بیهوشی یا داروهای ضدالتهابی استروئیدی است.

درمان‌های جایگزین

بیمارانی که تحت درمان درد قرار دارند، ممکن است برای ارزیابی بیشتر به روانشناس یا روانپزشک ارجاع داده شوند. علاوه بر این، پزشک درد ممکن است احساس کند که بیمار شرایط مناسبی برای دریافت درمان در قالب سایر رویکردهای جایگزین دارد. از جمله این روش‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تمرین درمانی
• داروهای هومیوپاتی
• طب سوزنی
• مراقبت‌های کایروپراکتیک
• درمان‌های روانشناختی مانند (تغییر رژیم‌غذایی یا شیوه زندگی و کاهش استرس)

زمان مراجعه به فوق تخصص درد

1. زمانی که به پزشکی مراجعه کرده‌اید و علت دقیق درد را تشخیص نداده باشد.
2. بیش از سه ماه درد داشته باشید که به‌عنوان درد مزمن تلقی می‌شود.
3. درد به قدری شدید باشد که منجر به ناتوانی شما شده باشد.
4. به‌طور کلی زمانی باید به این پزشکان مراجعه شود که بیمار با مراجعه به پزشک عمومی و درمان‌های خانگی، تسکینی را احساس نکرده و درد مزمن، زندگی روزمره فرد را مختل کرده است.