پروستات به صورت غده ای کوچک در زیر مثانه قرار داشته و قسمت فوقانی مجرای ادراری را در بر می گیرد. این غده در جلوی راست روده قرار دارد و سطح پشتی آن از طریق معاینه راست روده قابل لمس است(معاینه از طریق مقعد). عمل این غده ساختن مایعی است که قسمتی از مایع منی را می سازد. از وظایف آن می توان اسپرماتوزوئید و ترشح هورمون تستسترون را نام برد. این غده منجر به یکسری اختلالات در مردان می شود که از جمله آنها می توان به بزرگی این غده، التهاب و سرطان آن اشاره نمود. سونوگرافی پروستات در منزل یک آزمایش است که خروجی آن تصویری سیاه و سفید از بافت پروستات با استفاده از پرتوهای صوتی است. این آزمایش به منظور تشخیص هرگونه ناهنجاری یا مشکلات پروستات انجام می شود. این آزمایش یکی از روش های تشخیصی دقیق و بی خطر است و به پزشک اجازه می دهد ناهنجاری های پروستات را قبل از رسیدن به مرحله خطرناک و غیر قابل درمان تشخیص دهد و اقدامات درمانی را در خصوص آن انجام دهد.

کاربردهای سونوگرافی پروستات

سونوگرافی پروستات برای آزمایش غده پروستات و بافت های اطراف آن در مردان انجام می شود. در صورتی که بیمار شرایط زیر را داشته باشد توصیه می شود:

• سن بیمار بالای چهل سال باشد.
• در معاینات فیزیکی رکتال (مقعدی) ناهنجاری و موارد غیر معمول مشاهده شود.
• بیمار در معرض ریسک ابتلا به سرطان پروستات قرار داشته باشد.

برخی از علائمی که ممکن است پزشک را متقاعد به تجویز آزمایش سونوگرافی پروستات کند عبارتند از:

• مشکلات در دفع ادرار
• مشاهده خون در ادرار
• وجود توده ها و بافت های اضافه در اطراف ناحیه مقعد
• نتایج غیر معمول در آزمایش‌های خون یا ادرار
• کاهش تعداد اسپرم ها در نتیجه آزمایش‌های باروری در مردان
• علاوه بر این، سونوگرافی پروستات می تواند به پزشک برای برداشتن بافت نمونه، یا بیوپسی از پروستات کمک کند.

مزایای سونوگرافی پروستات

• در تصویربرداری اولتراسوند از تابش یونیزه کننده استفاده نمی‌شود.
• سونوگرافی تشخیصی استاندارد، هیچ اثر مضر شناخته شده‌ای بر روی انسان ندارد.
• سونوگرافی هیچ مشکلی در سلامتی ایجاد نمی‌کند و در صورت تجویز پزشکی ممکن است به دفعات لازم تکرار شود.
• سونوگرافی پروستات کاربرد زیادی دارد و استفاده از آن آسان است و هزینه کمتری نسبت به سایر روش‌های تصویربرداری دارد.
• با اسکن اولتراسوند می‌توان تصویر واضح‌تری از بافت‌های نرم تهیه که در تصاویر اشعه ایکس به خوبی نشان داده نمی‌شوند.

شرایط قبل از سونوگرافی پروستات

برای انجام سونوگرافی پروستات عموماً کار خاصی لازم نیست انجام شود. به طور کلی، دستورالعمل های زیر برای کسب نتیجه بهتر از آزمایش سونوگرافی پروستات وجود دارد:

• چند ساعت قبل از انجام آزمایش غذا نخورید. ترجیح بر این است که برای سونوگرافی پروستات ناشتا باشید.
• از داروهای ملین یا شیاف برای پاکسازی روده ها قبل از آزمایش استفاده کنید.
• از مصرف داروهای رقیق کننده خون مانند داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی یا آسپرین تا یک هفته قبل از انجام آزمایش خود داری کنید، خصوصاً اگر در طول انجام سونوگرافی، نیاز به نمونه برداری بیوپسی از بافت پروستات باشد.
• ممکن است برای حفظ آرامش در طول انجام سونوگرافی پروستات، پزشک، داروهای آرام بخش مانند لورازپام تجویز کند.

نحوه انجام انواع سونوگرافی پروستات

سونوگرافی از روی شکم

در برخی از موارد به تشخیص پزشک، این سونوگرافی از روی شکم انجام می‌شود. در این روش به دلیل اینکه پروستات در محوطه لگن قرار دارد. برای کیفیت بهتر تصاویر سونوگرافی، مثانه باید پر باشد.

سونوگرافی ترانس رکتال

سونوگرافی ترانس رکتال که از طریق مقعد انجام می‌شود، روش دقیق‌تری است. از بیمار خواسته می‌شود به پشت یا پهلو بر روی تخت دراز بکشد و زانوهای خود را خم کند. پروب یا مبدل آغشته به ژل از طریق مقعد وارد بدن شده و از زوایای مختلف پروستات تصویربرداری می‌کند. در صورتی که بیوپسی تحت هدایت سونوگرافی تجویز شده باشد، توسط سوزن مخصوصی که در کنار مبدل قرار دارد، نمونه‌برداری از بخش‌های مختلف پروستات انجام می‌شود.

عوارض جانبی سونوگرافی پروستات

در سونوگرافی پروستات از امواج فراصوت استفاده می‌شود و هیچ‌گونه خطری از این جهت ندارد. همانند هر نوع درمان پزشکی دیگر، سونوگرافی ترانس رکتال نیز دارای عوارضی می باشد. البته بیشتر عوارض ترانس رکتال زمانی که با بیوپسی پروستات همراه می شود، نمایان می گردد. در ذیل به برخی از عوارض این آزمایش اشاره می نماییم:

• مقداری خونریزی پس از انجام تست ترانس رکتال کاملاً طبیعی است.
• در محلی که بیوپسی از آن انجام گرفته است، ممکن است تا چند روز حس درد پدید آید.
• وجود خون در ادرار، مدفوع و مایع منی تا چندین هفته پس از آزمایش
• تورم در بافت پروستات

• انواع سونوگرافی مردان و آمادگی لازم برای آن در منزل
  تاریخ انتشار : 1401-07-30تاریخ بروز رسانی : 1401-09-26